Горад


Экскурс у гісторыю горада


             Горад Косава мае багатаю культурна-гістарычную спадчыну.
 
          Гісторыя мястэчка сыходзіць у глыб стагоддзяў.

           Дадзеныя археалогіі сведчаць пра тое, што на месцы цяперашняга горада існавалі найстаражытныя паселішчы людзей, якія адносяцца да жалезнага веку (III / II ст. Да н.э. - II ст. Н. Э.).

          У другой палове ХХ стагоддзя групай савецкіх археолагаў (Ю.В. Кухарэнка, П.В.Лысенко, П.А.Рапопорт, Л.Д.Поболь) у 2 км ад Косава ва ўрочышчы Мерачоўшчына былі праведзены раскопкі.

          Імі выяўлена гарадзішча. Мяркуючы па знойдзеных фрагментах керамікі гарадзішча можна аднесці да позняга этапу зарубінецкай культуры (археалагічная культура эпохі ранняга жалезнага веку).

       На працягу некалькіх стагоддзяў (ХV - ХІХвв.) Уладальнікамі Косаўскага маёнткі былі такія дынастыі, як Храптовічы, Сангушкі-Кашырскі, Ляшчынскі, Сапегі, Флемінгі, Чартарыйскія, Пуслоўскія.

      Гісторыя г. Косава. Фальварак Мерачоўшчына.
Палацава-паркавы ансамбль (палац Пуслоўскіх, мемарыяльны музей-сядзіба ім. Т.Касцюшкі).

1. Экскурс у гісторыю: мястэчка Косава, Косаўскі маёнтак, фальварак Мерачоўшчына.
       Горад Косава мае багатую культурна-гістарычную спадчыну.
       Гісторыя г. Косава сыходзіць у глыб стагоддзяў. Дадзеныя археалогіі сведчаць пра тое, што на месцы цяперашняга горада існавалі найстаражытныя паселішчы людзей, якія адносяцца да жалезнага веку (III / II ст. Да н.э. - II ст. Н. Э.).

       У другой палове ХХ стагоддзя групай савецкіх археолагаў (Ю.В. Кухарэнка, П.В.Лысенко, П.А.Рапопорт, Л.Д.Поболь) у 2 км ад Косава ва ўрочышчы Мерачоўшчына былі праведзены раскопкі. Імі выяўлена гарадзішча.
Мяркуючы па знойдзеных фрагментах керамікі гарадзішча можна аднесці да позняга этапу зарубінецкай культуры (археалагічная культура эпохі ранняга жалезнага веку). На працягу некалькіх стагоддзяў (ХV - ХІХвв.) Уладальнікамі Косаўскага маёнткі былі такія дынастыі, як Храптовічы, Сангушкі-Кашырскі, Ляшчынскі, Сапегі, Флемінгі, Чартарыйскія, Пуслоўскія.

2. Турыстычныя аб'екты г. Косава
2.1. Свята-Антониевская царкву.
Знаходзіцца ў цэнтры горада.
Пабудавана ў 1868г..

2.2. Свята-Георгіеўская царква.
Знаходзіцца на праваслаўных могілках.
 Пабудавана ў ХVІІІ стагоддзі.

2.3. Касцёл Святой Тройцы.
 Знаходзіцца ў цэнтры горада.
Пабудаваны ў 1877 г. (на сродкі Вандалін Пуслоўскага і прыхаджан) на месцы згарэлага драўлянага храма (у драўляным касцёле ў 1746 г. хрысцілі Т.Касцюшкі).

2.4. Капліца.
Знаходзіцца на каталіцкіх могілках.
Пабудавана ў 1859 годзе. Для ўзвядзення вонкавай сцяны капліцы выкарыстоўвалі сярэднявечныя надмагільныя камяні.

2.5. Косаўскі палацава-паркавы-комплекс у Марачоўшчыне

Аб'ект 1: Мемарыяльны музей-сядзіба ім. Т.Касцюшкі

Студзень 2003 па рашэнні аблвыканкама было прынята рашэнне "Аб аднаўленні сядзібнага дома Т. Касцюшкі І стварэнні мемарыяльнага музея". Урачыстае адкрыццё дома-музея 23 верасня 2004г.

Першапачаткова сядзіба была пабудавана ў 1720 годзе У гады Вялікай Айчыннай вайны згарэла (1944 г.). Праз 60 гадоў адноўленая на падмурку, які быў расчышчаны падчас археалагічных раскопак у 2003г.

У фальварку Мерачоўшчына 4 лютага 1746 г. нарадзіўся Андрэй Тадэвуш Бонавентура Касцюшка - вялікі сын беларускай зямлі, нацыянальны герой Польшчы, ЗША, ганаровы грамадзянін Францыі.

 Паходзіў Тадэвуш Касцюшка з старадаўняй небагатай беларускай шляхты, якая валодала з 1509г. невялікім маёнткам Сяхновічы у Берасцейскім ваяводстве і якая мела свой герб і імянную пячатку.

 Нарадзіўся ва ўрочышчы Марачоўшчына ў Івацэвіцкім раёне.

 Хрышчэнне здзейснена 12.02.1746г. святаром Раймундам Корсакам у Косаўскім касцёле Святой Тройцы.

 У свеце налічваецца каля 200 помнікаў Т. Касцюшкі.

Яго імя носіць вышэйшая кропка Аўстралійскага кантынента і горад у ЗША.

Помнікі Касцюшкі ўстаноўлены ў многіх гарадах ЗША (Філядэльфія, Вашынгтон, Саратога і інш.).
Беларусь таксама ўвекавечылі памяць пра свайго вялікага сына.
Існуе пасёлак Костюшково ў Магілёўскай вобласці.

 У гарадах: Гродне, Жабінка, Косава існуюць вуліцы Касцюшкі.

Аб'ект 2. Палац Пуслоўскіх - помнік архітэктуры ХІХв.

Палац Пуслоўскіх - першы неагатычны палац на тэрыторыі сучаснай Беларусі (1838).

Пуслоўскія - беларуска-літоўскі шляхецкі род герба «Шеліга».
Радавы маёнтак Пескі (суч. Беразоўскі р-н). Родапачынальнік - Якаў Пуслоўскі († ў 1638 г.).
Граф Войцех Пуслоўскі (1762 - 1833) - уладальнік Косава і Марачоўшчыны, асоба, з якой звязаны росквіт роду Пуслоўскіх.
 Быў актыўным інвестарам аднаўлення і захавання матэрыяльнай і духоўнай культуры на Беларусі.
Ён пабудаваў і аднавіў каля 60 касцёлаў і цэркваў.

 Пасля смерці Войцэха яго велізарнае спадчына была падзелена паміж 5 сынамі.

 Косаўскі ключ атрымаў малодшы сын Вандалін.

Менавіта ім у фальварку Марачоўшчына ў 1838 -1843 гг. быў пабудаваны унікальны па сваёй архітэктуры палац.

Вандалін Пуслоўскі - першы ўладальнік палацава-паркавага комплексу.

Францішак Ящолд (1808-1873) польскі архітэктар, аўтар праекта.

Над афармленнем інтэр'ераў палаца Пуслоўскіх працавалі польскі архітэктар Уладзіслаў Марконі (1848-1915) і польскі мастак Францішак жмуркі (роспісы і дэкор).

Палац Пуслоўскіх у Мерачоўшчыне - адна з найпрыгажэйшых неагатычных рэзідэнцый.
 Адзіны помнік дадзенага тыпу, які захаваўся на тэрыторыі Беларусі да цяперашняга часу.
Ён быў узведзены паблізу сядзібнага дома Тадэвуша Касцюшкі.

Варта адзначыць, што да набыцця фальварка Мерачоўшчына Пуслоўскіх домік Касцюшкі і двор знаходзіліся ў паўразбураным стане.
У 1857 г. на сродкі Вандалін Пуслоўскага дом быў адрэстаўраваны варшаўскім архітэктарам Міхаілам Остромецким.

Цэнтрам ансамбля, яго ядром з'яўляўся палац.

Палацу давялося перажыць нялёгкія часы.

У гады Першай сусветнай вайны палац Пуслоўскіх моцна пацярпеў.
У 1915 году пры адступленні рускага войска ўсе яго каштоўнасці былі вывезены за мяжу.
Гісторыя палаца ў 20-30-я гг. ХХ стагоддзя знайшла адлюстраванне ў дакументах, якія захоўваюцца ў фондах Дзяржаўнага гістарычнага архіва Брэсцкай вобласці.

У гады Другой сусветнай вайны на тэрыторыі палаца Пуслоўскіх знаходзілася нямецкая камендатура, паколькі тут праходзіла мяжа з Усходняй Прусіяй.
Недалёка размяшчалася гета.
У 1944 г. пры адступленні фашыстаў палац быў спалены партызанамі.