Косаўскі палац

Косаўскі палац

 

        Косаўскі замак, ён жа палац Пуслоўскіх, абавязаны сваім існаваннем Вандаліну Пуслоўскаму.
        Атрымаўшы ў спадчыну ад бацькі маёнтак у Мерачоўшчыне, ён закладвае тут палац у неагатычным стылі.
       Будаўніцтва працягвалася 12 гадоў з 1838 па 1850 гг. аўтарам праекта палаца стаў польскі архітэктар Францішак Ящолд.
      У наступным палац быў рэканструяваны архітэктарам Уладзіславам Марконі, колькасць пакояў павялічылася і інтэр'еры былі нанова аформленыя салонным мастаком Францішкам Жмуркай.
          Сваім абліччам палац абавязаны не толькі таленавітым архітэктарам і мастакам, прыцягнутым для яго ўзвядзення, але і ўласным гаспадаром.                   Прамысловец Вандалін забяспечыў у сваім маёнтку першае на гэтай тэрыторыі паравое ацяпленне.
        Пагорак, на якім стаіць палац, самаробны.
       Ён утварыўся, калі па загаду бацькі Вандаліна Войцэха Пуслоўскага былі выкапаныя 3 штучных вадаёма, якія захаваліся да нашых дзён.
        Пасля ўзгорак пераўтварылі ў Террасняны парк, упрыгожаны скульптурамі і фантанамі, у ім якім было больш за 100 відаў раслін.

    «Залаты век» падоўжыўся некалькі дзесяцігоддзяў і скончыўся пасля ўступлення ў права атрымання ў спадчыну Косаўскага маёнтка сынам Вандаліна Лявона Пуслоўскага.
       Фінансавыя цяжкасці прымусілі Лявона прадаць палац у кошт даўгоў зямельнаму банку.
      Пушчаны з малатка палац набыў маскоўскі купец Аляксандраў.
       Пасля маёнтак неаднаразова перапрадаваўся,  і старэў на вачах, апынуўшыся ў канчатковым выніку ўласнасцю дзяржавы.

      Падчас Першай сусветнай вайны тэрыторыя Косава акупаваныя фашыскімі войскамі, у палацы размяшчаецца штаб-кватэра фашыскага камандавання.
       Ваенныя гады пакінулі свой адбітак на абліччы палаца: рускія войскі пры адступленні выкарыстоўвалі тактыку выпаленай зямлі, Косаўскі палац не пазбег пажару.

      У гады савецка-польскай вайны (1919-1921) палац служыў часовым прытулкам для салдат абедзвюх армій.
     Згодна з Рыжскім мірным дагаворам тэрыторыя Заходняй Беларусі, і ў тым ліку Косава, перайшла Польскай Рэспубліцы.
     Новы ўрад вырашыў выкарыстоўваць памяшканні палаца для ўласных мэтаў і размясціла ў іх адміністрацыю Косаўскага гміны (сельскай адміністрацыйнай адзінкі) і сельскагаспадарчую школу, у якой навучаліся пчаляры і садоўнікі.

     Асноўны ўрон палаца быў нанесены ў гады Другой сусветнай вайны.
     У 1944 г. у Мерачоўшчыне здарыўся пажар, падчас якога ў палацы абвальваецца дах і ўнутраныя перакрыцця.
        Наступныя дзесяцігоддзі палац разбураўся пад дзеяннем прыродных сіл.

      Рашэнне аб рэстаўрацыі было прынята ў 2008 г., тады ж быў выдзелены гранд Еўрапейскага саюза на распрацоўку праектнай дакументацыі.
         Заканчэнне рэстаўрацыйных работ ўсяго комплексу запланавана да 2023 г.