Палац Пуслоўскіх

Палац Пуслоўскіх, таксама вядомы як Косаўскі замак, размешчаны за паўтара кіламетра ад самога Косава, ва ўрочышчы Мерачоўшчына. Ён быў узведзены ў сярэдзіне XIX ст. па загадзе Вандалін Пуслоўскага.

Будаўніцтва палаца пачалося ў 1838 г. і завяршылася ў 1850 г. Аўтарам праекта выступіў польскі архітэктар Францішак Ящолд. Пасля ўнутраная планіроўка палаца была рэканструявана архітэктарам Уладзіславам Марконі, інтэр'еры аформіў салонны мастак Францішак жмуркі. Ўезд у палац ішоў з боку Ружанскага тракту. Ўязная алея з ліпаў праходзіла праз Цэнтральную браму. Акрамя яе з боку Косава размяшчалася Паляўнічая брама, а праз Гаспадарчую браму з паўночнага боку ажыццяўлялася сувязь з гаспадарчым дваром. Таксама часткамі палацава-паркавага комплексу сталі аранжарэя, капліца і Террасная парк, які ўключае фальварак Мерачоўшчына і тры штучных сажалкі. Будаўніцтва і рэканструкцыя палаца вяліся ў сярэдзіне ХIХ ст., Калі ў Еўропе папулярнасцю карысталася настальгія па якія пайшлі часах. Вандалін Пуслоўскі хацеў зрабіць сваю рэзідэнцыю падобнай на сярэднявечны замак-крэпасць, з-за чаго вядучым стылем стала ангельская неаготыкі. Аддаючы даніну класічным традыцыям сядзібнага дойлідства, архітэктар таксама выкарыстаў у палацы элементы класіцызму. Косаўскі замак не абмінула долю быць захопленым. У першы раз гэта здарылася ў гады Першай сусветнай вайны, калі яму былі нанесеныя першыя пашкоджанні. Але найбольшыя страты Косаўскага жамчужыне нанесла Другая сусветная вайна. У 1944 г. палац, а таксама прылеглы парк з сядзібай Касцюшкі згарэлі.


Вандалін Пуслоўскі праславіўся мецэнатам і калекцыянерам. У сваім палацы ён сабраў багатую бібліятэку і мастацкую галерэю, чаму спрыялі яго шматлікія знаёмства з самымі вядомымі людзьмі свайго часу: графам Яўстафіем Тышкевічам, Напалеонам Ордам, Элізай Ажэшка і многімі іншымі.

На працягу больш за шэсцьдзесят гадоў палац знаходзіўся ў занядбаным стане, працягваючы разбурацца пад уздзеяннем прыроды.

Рэстаўрацыйныя работы ў Палацы Пуслоўскіх пачаліся ў 2008 г. пад кіраўніцтвам ААТ "Брэстрэстаўрацыя". Заканчэнне рэстаўрацыйных работ у комплексе запланавана на 2023 г.
1